Ընկերների մեղքով Վիլյամ Սարոյան

Առաջադրանքներ`

1.Բնութագրի’ր ուսուցչին` գրածդ հիմնավորելով պատմվածքից դուրս բերված հատվածներով։

 Ուսուցչուհին քառասունին մոտ մի կին էր՝ մազածածկ դեմքով, որը նրան ընդհանրապես մոխրադարչնագուն երանգ էր տալիս, և դեռ ասում էին, որ չնայած իր հնամաշ ու միապաղաղ շորերին, ոսկրոտ ու նողկալի մարմնին, բավականին ազատ բարքի տեր էր։ Նախաճաշի ժամին սիգարետներ էր ծխում ու բարձրաձայն ծիծաղում մյուս ուսուցիչների հետ, և տարիքով սովորողները հաճախ էին տեսել նրան չափից ավելի զվարճանալիս, երբ հանկարծակի սկսում էր այս ու այն կողմ վազվզել ու հրել մյուս ուսուցիչներին։ Սովորողները նրան կոչում էին միսս Շենսթոուն, իսկ ուսուցիչները (մի բան որ նրան շատ էր դուր գալիս)՝ Հարրիեթ կամ Հարրի, բացի միսս Բելթուսից, որը նրան կոչում էր միսս Շենսթոուն և երբեք թույլ չէր տալիս, որ իր հետ կոպիտ վարվեն։

2.Ի°նչ հոգեվիճակում էր գտնվում աշակերտը. ինչո°ւ։

3. Արդարացրո’ւ կամ մեղադրի’ր աշակերտին։

Իմ կարծիքով աշակերտը մեղավոր չեր, քանի որ տնօրենը կողմնապահություն էր անում։ Պատմվածքում գրված էր, որ տնօրենը միշտ համաձայն էր ուսուցչուհու հետ և կապ չուներ ուսուցիչը մեղավոր էր թե ոչ։

English

English

Զուգահեռագծի հայտանիշները

Լրացուցիչ առաջադրանքներ (տանը)

8. ABCD զուգահեռագիծ, BC II AD => AC հատողով խաչադիր <CAD=<BCA։

9. ABCD զուգահեռագիծ, BC II AD => AB հատողով A+B = 180⁰ ներքին միակողմանի։

10. <DBC = <DBA խաչադիր BC II AD, <ABD = <BDC խաչադիր AB II CD => ABCD զուգահեռագիծ:

11) ABCD քառանկյան AB, BC, CD և DA կողմերի վրա նշված են համապատասխանաբար M, N, P և Q կետերն այնպես, որ AM=CP, BN=DQ, BM=DP, NC=QA: Ապացուցեք, որ ABCD-ն և MNPQ-ն զուգահեռագիծ են:

12) ABCD զուգահեռագծի BD անկյունագծի վրա P և Q կետերը նշված են այնպես, որ BP=QD: Ապացուցեք, որ APCQ քառանկյունը զուգահեռագիծ է:

Մաթեմատիկա առանց բանաձևերի

1. Եթե մտապահված թվից հանենք 35, ստացված թիվը կրկնապատկենք և արդյունքը փոքրացնենք 3-ով, ապա կստանանք մտապահված թիվը: Գտեք մտապահված թիվը:

(x – 35)* 2 – 3 = x

2x – 70 – 3 = x

x = 73

1. Երեք բնական թվերի գումարը 247 է: Նրանցից մկը ամենամեծ երկնիշ թիվն է, իսկ մյուսը՝ ամենափոքր եռանիշ թիվը: Գտեք երրորդ թիվը:

98 + 101 = 199

247 – 199 = 4

1. Եթե թվի կրկնապատիկին գումարենք 11, ապա կստանանք 49: Գտեք այդ թիվը:

49 – 11 = 38

38 : 2 = 19

1. Եթե թվի եռապատիկը փոքրացնենք 15-ով, ապա կստանանք 66: Գտեք այդ թիվը:

3x – 15 = 66

3x = 81

x = 27

Պատ․՝ 27, 81:

1. Երկու թվերի գումարը 46 է, իսկ տարբերությունը՝  12: Գտեք այդ թվերը:

x + 12 +x = 46

2x = 34

x = 17

Պատ․՝ 17, 29:

1. Երկու թվերի գումարը 84 է: Գտեք այդ թվերը, եթե նրանք հարաբերում են ինչպես 3:4:

3x + 4x = 84

7x = 84

x = 12

Պատ․՝ 36, 48:

1. Երկու թվերից մեկը 3 անգամ մեծ է մյուսից: Գտեք այդ թվերը, եթե նրանց տարբերությոունը հավասար է 38:

3x – x = 38

2x = 38

x = 19

Պատ․՝ 57, 19 :

ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ (12-16).

1. Առաջին հարյուր բնական թվերի մեջ. 

• Քանի՞ կենտ թիվ կա?

50

• 3-ի բազմապատիկ քանի՞ թիվ կա?

33

2. 1-ից մինչև 60 ամբողջ թվերի մեջ քանի պարզ թիվ կա?

17

3. Ընդամենը քանի՞ երկնիշ թիվ կա, քանի՞ եռանիշ?

90, 900:

4. Քանի ամբողջ թիվ կա.

• սկսած 10-ից մինչև 100-ը?

91 (100 – 10)+1

• սկսած k բնական թվից մինչև m բնական թիվը (k<m)?

(m-k) + 1

5. Քանի ամբողջ թիվ կա սկսած -10-ից մինչև 10-ը?

20

6. Սկսած -n-ից մինչև n քանի՞ բնական թիվ կա(n-ը բնական թիվ է)?

( n – (-n)+1 = 2n + 1

Գործնական աշխատանք

1. Բացատրի՛ր դարձվածքները բառարանի օգնությամբ:
   Իրար սրտից ջուր խմել – մեկը մյուսի սրտովը լինել՝ խոսել՝ վարվել
   Հազար մաղով անցկացրած – անամոթ
   Հիվանդի համար ջուր բերող – դանդաղաշարժ
   Գլխին կրակ թափել – զայրանալ
   Կանաչ-կարմիրը կապել – ամուսնացնել
   Կոպեկի համար մեռած – ժլատ
   Ուրիշի բնում ձու ածել – ուրիշին օգուտ տալ
   Ոտքի կոխան դարձնել – ոչնչացնել
   Փուշը մատից հանել – օգնել
   Գրքի մի երեսը կարդալ — հարցին միակողմանի մոտենալ

2. Որ դարձվածքների  իմաստն է սխալ բացատրված:

1. ժամավաճառ լինել – իզուր ժամանակ վատնել
   2.երեսից կախվել – թախանձել
   3.արյունը ջուր դառնալ – սահմռկել
   4.աչքերը փակել – ժպտալ, աչքերը փակել – մեռնել
   5. աչքը ջուր կտրել – կարոտով, անհամբերությամբ սպասել
   6. անձյուն ձմեռ – անճարակ մարդ
   7. գլխարկը գետնովը տալ – նորաձև հագնվել, գլխարկը գետնովը տալ – պատվազուրկ լինել
   8. գլխին տալ — ուրախանալ, գլխին տալ – ափսոսալ։
   
   3.Հետևյալ դարձվածքներով մեկական նախադասություն կազմել:
2. Լեղին ճաքել

Սարսափ կինոյից երեխաները լեղաճաք եղան։

1. արյունը գլխին խփել

Հայրիկի արյունը գլխին խփեց երբ տեսավ ծխող որդուն։

1. հոգին ավանդել

Սեպտերմբեր ամսին Անգլիայի Թագուհին հոգին ավանդեց։

1. անարգանքի սյունին գամել

Ստախոս աշակերտին անարգանքի սյունին գամեցին։

1. ճամփա պահել

Անհայտ կորած զիվորին ճամփա էր պահում մայրիկը։

1. ականջի հետև գցել:

Տղան մայրիկի ասածը ականջի հետև գցեց։

4. Հետևյալ բառերի համար գտնել հոմանիշ դարձվածքներ
ծաղրել – ձեռ առնել
հիվանդանալ – անկողին ընկնել
օգնել – ձեռք մեկնել
հասկանալ – գլխի ընկնել
մեռնել – աչքերը փակել
անտեսել – ականջի հետև գցել
ծուլանալ – ձեռքերը ծալած նստել
ուրախանալ – աշխարհը իրենը լինել
ճարպիկ – օձի լեզու ունենալ
թանկ – կրակի գին
սպառնալ – մատ թափ տալ
գունատվել – գույնը գցել
էժան – ջրի գին

Դաս 3. (26.09.2022 – 30.09.2022)

§ 5.  Ազատ անկում: Ազատ անկման արագացում: 

§ 6 . Հավասարաչափ շարժում շրջանագծով:

Քննարկվող հարցեր՝                                

1.Ձևակերպել Գալիլեյի օրենքը:

Բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ։

2.Որ երևույթն են անվանում ազատ անկում:

Մարմինների անկումը վակուումում, միայն Երկրի ձգողության ազդեցությամբ, կոչվում է ազատ անկում:

3.Ինչպես կարելի է համոզվել, որ ազատ անկումը հավասարաչափ արագացող է:

Գալիլեյի օրենքի համաձայն՝ Երկրի մակերևույթի մոտ ազատ ընկնող բոլոր մարմինները կատարում են հավասարաչափ արագացող շարժում։

4.Նկարագրել  Գալիլեյի օրենքի ճշմարտացիությունը հաստատող փորձերը:

Վերցնենք մոտ 1 մ երկարությամբ խողովակ, որը մի կողմից փակ է, իսկ մյուս կողմում ունի ծորակ։ Խողովակի մեջ տեղավորվենք կապարե գնդիկ և փետուր: Խողովակը նախ պահենք գլխիվայր, ապա արագորեն այն շրջենք 180°-ով:

5.Ինչի է հավասար ազատ անկման արագացումը և ինչպես է այն ուղղված:

g=9,8մ/վ²

6.Գրել  ազատ անկման բանաձևերը:

S=gt²/2

7.Որ շարժումն են անվանում   շրջանագծային հավասարաչափ շարժում:

Շրջանագծային հավասարաչափ շարժում անվանում են այն շարժումը, որի հետագիծը կորագիծ է և շարժվում է հավասարաչափ:

8.Ինչ ուղղություն և մեծություն ունի արագությունը շրջանագծային հավասարաչափ շարժման դեպքում: Բերել օրինակներ:

Ակնթարթային արագության ուղղությունը շրջանագծի յուրաքանչյուր կետում համընկնում է այդ կետով տարված շոշափողին:

9.Ինչ է պտտման պարբերությունը:

Պտտման տարբերություն է կոչվում այն ժամանակամիջոցը, որի ընթացքում շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմինը կատարում է մեկ լրիվ պտույտ։

10.Ինչ է պտտման հաճախությունը,և որն է նրա միավորը: 

Պտտման հաճախություն են անվանում այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է միավոր ժամանակամիջոցում մարմնի կատարած պտույտների թվին:

11.Գրել և բացատրել պտտման պարբերության և հաճախության կապն

արտահայտող բանաձևը:

T = 1/n

12.Ինչպես կարելի է հաշվել շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը,եթե հայտնի են շրջանագծի շառավիղը և պտտման պարբերությունը կամ պտտման հաճախություն:

v = S / t            

Գեղձ

Էվոլյուցիայի ընթացքում մարդու օրգանիզմում ձևավորվել են հատուկ օրգաններ՝ գեղձեր, որոնցում առաջանում են կենսաբանական ակտիվ նյութեր և ազդում օրգանների կենսագործունեության վրա։ Գոյության ունի գեղձերի 3 տեսակ՝ խառը, ներզատական, արտազատական: 

Ներզատական գեղձերը չունեն ծորաններ, արյան կամ ավշի մեջ ներզատում են հորմոններ, որոնք օժտված են հեռադիր ազդեցությամբ ու կենսաբանական բարձր ակտիվությամբ։

Ներզատական գեղձերից  են մակուղեղը, վահանագեղձը, ուրցագեղձը, մակերիկամները և այլն:  

Արտազատական գեղձերն ունեն ծորաններ, որոնցով նյութերն արտազատվում են մարմնի խոռոչների մեջ կամ մաշկի մակերևույթին:Արտազատական գեղձերից են արցունքագեղձերը, թքագեղձերը,լյարդը, քրտնագեղձերը, ճարպագեղձերը և կաթնագեղձերը։

Խառը գեղձերը այն գեղձերն են, որոնք կատարում են և՛ ներզատիչ և՛ արտազատիչ ֆունկցիաներ։

Խառը գեղձերից են սեռական և ենթաստամոքսային գեղձերը։ 

Զուգահեռագիծ

Լրացուցիչ առաջադրանքներ (Տանը)

5) ABCD զուգահեռագծի պարագիծը 50 սմ է, <C=30⁰, իսկ CD ուղղին տարված BH ուղղահայացը 6,5 սմ: Գտեք զուգահեռագծիկողմերը:

P = 50սմ, BH ուղղահայաց է CD , BH = 6,5 սմ , BC = AD = 13 սմ, AB + BC = 25 սմ, AB = CD = 25սմ :

6) Գտեք ABCD զուգահեռագծի անկյունները, եթե՝

ա) <A=84⁰

<B = <D = 96⁰

բ) <A-<B=55⁰,

< A = 117⁰ 30^I , <B = <D = 62⁰ 30^I:

գ) <A+<C=142⁰

< A = < C = 71⁰, <B = <D = 109⁰:

դ) <A=2<B:

<A + <B = 180⁰

<B = 60⁰

<A = 120⁰

7) ABCD զուգահեռագծի A անկյան կիսորդը K կետում հատում է BC կողմը: Գտեք այդ զուգահեռագծի պարագիծը, եթե BK=15 սմ, KC=9սմ:

AK – անկյուն A – ի կիսորդ, K պատկանում է BC, <BKA = <KAD = L որպես խաչադիր, P=78սմ, եռանկյուն ABK հավասարասրուն։

8) MNPQ զուգահեռագծի մեջ տարված է MQ ուղղին ուղղահայաց՝ NH-ը, ընդ որում՝ H կետը գտնվում է MQ կողմի վրա: Գտեք զուգահեռագծի կողմերը և անկյունները, եթե հայտնի է, որ MH=3 սմ, HQ=5սմ, <MNH=30⁰:

NH ուղղղահայաց է MQ, HQ = 5 սմ , MH = 3 սմ, <MNH = 30⁰, <M = <P = 60⁰, <N = <Q = 120⁰, MN = PQ = 6սմ , NP = MQ =8սմ։