Ինչպես էի շներ վաճառում: Յարոսլավ Հաշեկ

1.Թվարկի’ր պատմվածքի հերոսներին եւ բնութագրի’ր։

Պատմվածքի գլխավոր հերոսը անխելք էր, քանի որ ընտրեց անհաջողակ Չիժեկին։ Նա կենդանասեր էր և խանութի տեր։

Չիժեկը շատ դաժան, անխելք և անհաջողակ էր։ Նա խանութի օգնականն էր։

Անտառապահը միայն մտածում էր իր շահի մասին, ոչ թե բնության և կենդանիների։

Հորաքույր Աննային տանել չէր կարողանում տղան և ցանկանում էր նրա անկողնու մեջ քցել օձին։

Քեռին փոխանակ ոգևորեր գլխավոր հերոսին, ծաղրում էր և քննադատում։
2.Նովելից առանձնացրո’ւ ամենից հուզիչ, հետաքրքրաշարժ հատվածները։

Իմ համար ամենից հուզիչ հատվածը այս էր․

Դժվարությամբ մոտենալով ցուցափեղկին, ծնկներս ծալվեցին։

Չիժեկը ուշադրություն գրավելու համար վերցրել էր ու տոնածառի ճյուղերից կոնֆետների պես կախել էր դյուժինի չափ շնիկներ։ Իսկ խղճուկները, լեզուները դուրս գցած, օրորվում էին, ինչպես կախաղան հանած միջնադարյան ավազակներ։ Իսկ եղևնու տակ գրված էր․

«Գնեցեք շնրիներ։ Երեխաների համար ամենալավ տոնական նվերը սիրունիկ լակոտն է»։

3. Պատմվածքի համար նոր ավարտ հորինի’ր։

Մոտակայքում ոստիկանությունը լսեց մարդկանց բողոքները և մոտեցավ տեսավ եղելիությունը։ Ոստիկանը տեսավ, թե ինչպես անմարդկային է վարվել շների հետ Չիժեկը և նրան տարան բանտ։ Գլխավոր հերոսը երկար փնտրելով աշխատանք,այդպես էլ մնաց գործազուրկ։

Եռանկյան անկյունների գումարը

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Գտնել եռանկյան անկյունները

ա) Եռանկյունը հավասարակողմ է ,180⁰:3=60⁰

բ) ABC-ն հավասարասրուն եռանկյուն, <A=<C=70⁰, 180⁰-140⁰=40⁰, <B=40⁰։

գ) ABC եռանկյունը հավասարասրուն է։ 180⁰-100⁰=80⁰, 80⁰:2=40⁰, <A=<C=40⁰

դ)  ABC ուղղանկյուն եռանկյուն է։ <A=90⁰, <B+C=90⁰, <MCK հակադիր է <BCA=40⁰,

<BAC=50⁰

2) Գտեք ABC եռանկյան անկյունները, եթե <A:<B:<C=2:3:4

ե) BAK եռանկյունը հավասարասրուն է, <A=<ABK=40⁰, <A+<B=80⁰, <BKA=100⁰, <K=փռված անկյուն => <BKC=<BCK=80⁰ , <BKC+ <BCK=160⁰, <KBC=20⁰

9 մաս=180⁰, <A=40⁰, <B=60⁰, <C=80⁰

3) Գտնել եռանկյան անհայտ անկյունը

ա) <BCA=60⁰, <ABC=93⁰, <BAC=27⁰

բ) <A=<C=b, <B=180-2b

գ)<B=a, <A=<C=(180-a) : 2

Առաջադրանքներ(տանը)

4)  Գտնել անհայտ անկյունը.

ա) 35⁰+45⁰=80⁰, <C=100⁰

բ) <B=64⁰, <KAD=70⁰ հակադիր է <BAC=70⁰, <C= 46⁰

գ) <BCA=70⁰, <BAC=54⁰, AC հատողով <A=<MEN=56⁰ և համապատասխան => AB || ME:

5) Գտնել անհայտ անկյունը.

ա) <BCA=70⁰,<BAC=70⁰ հակադիր է <KAD=70⁰:

բ) <A=<C=45⁰ և խաչադիր, <K=<B=40⁰ և խաչադիր, <AOK=95⁰:

գ) <KAC=<BAK=35⁰, <BKA=70⁰, <ABK=75⁰:

Ինչպես էի շներ վաճառում: Յարոսլավ Հաշեկ

Գրի’ր զգացողություններդ պատմվածքի վերաբերյալ։

Տղան փոքր ժամանակ խաղում էր սատկած կատվի հետ, բայց հետո ինչպես անտանելի էր վարվում շների հետ։ Ինքը և վաճառականը շատ տգետ էին և չգիտեին շան հետ վարվելու ձև։ Նրանք դաժանությամբ էին վարվում խեղճ շների հետ։ Շները շատ մեղք էին, որ ընկել էին այդ մարդկանց ձեռքը։Գլխավոր հերոսը վերցնում է Սերոբին աշխատանքի, ով բժիշ

Աշխարհագրության իմ անհատական նախագիծը Վատիկան

Ի՞նչի են անվանել Վատիկան

Վատիկան անվանումն առաջին անգամ օգտագործվել է Լաթերանի պայմանագրում, որը ստորագրվել է 1929 թվականի փետրվարի 11-ին, և որով հիմնադրվում է ժամանակակից քաղաք-պետությունը։ Անվանումը վերցված է Վատիկանյան բլուրի անվանումից, որի վրա տեղակայված է Սուրբ Պետրոսի տաճարը։ «Վատիկանը» ծագել է էտրուսկական բնակավայրի՝ Վատիկա կամ Վատիկում անվանումից, որը նշանակում է պարտեզ։

Վատիկանի պետության սկզբնավորումը

Պապական մարզի սկիզբը դնում է ֆրանկների արքա Պիպին Կարճահասակը, 752 թվականի հունիսին լանգոբարդների վրա իր արշավանքից հետո Ստեփան II պապին է նվիրում Ռավեննայի էկզարխության նախկին տարածքը, ինչը համարվում էր հողերի «վերադարձ» պապին, չնայած դրանք նրան նախկինում չէին պատկանում։ Հետագայում Պիպին Կարճահասակը մի քանի անգամ «կլորացնում է» պապական տիրույթները և որպես այդպիսին Պապական մարզը ձևավորվում է 756 թվականին։

Միջազգային հարաբերություններ

Դրոշ

Վատիկանի չափսերը այսպիսով չեն խանգարում, որ Պապական աթոռը գրանցի գլոբալ լայնամասշտաբ ձեռքբերումներ և իրականացնի ակտիվ միջազգային քաղաքականություն։

Ամեն դեպքում Վատիկանը անդամակցում է որոշ միջազգային կազմակերպությունների, որոնց գործառույթները պահանջում են պետության որպես աշխարհագրական միասնական տարածքի մասնակցություն։ Այս կազմակերպությունների թիվը շատ ավելի քիչ է, քան նրանցը, որտեղ Պապական աթոռը կա՛մ անդամ է կա՛մ դիտորդ։ Հետևյալ 8 կազմակերպություններից յուրաքանչյուրում Վատիկանը հանդիսանում է անդամ պետություն։

Տնտեսություն

Վատիկան քաղաքի բյուջեն ներառում է նաև Վատիկանի թանգարանները և փոստային բաժանմունքները և ֆինանսապես օգտվում է նամականիշների, մետաղադրամների, մեդալների և տուրիստական հուշարձանների վաճառքից, թանգարաններ այցելելու մուտքավճարից և հրատարակությունների վաճառքից ստացված գումարներից։ Աշխարհիկ աշխատողների եկամուտները և կյանքի ստանդարտները նույն են, ինչ Հռոմում նույն աշխատանքով զբաղվողներինը : Արդյոււնաբերական մյուս ճյուղերն են նկարչությունը, խճանկարների արտադրությունը և անձնակազմի համար համազգեստի արտադրությունը։ Վատիկանը ունի նաև դեղատուն։

Կրոնական հարցերի ինստիտուտը, որը հայտնի է նաև Վատիկանի բանկ անվանմամբ Վատիկանում գտնվող ֆինանսական գործակալություն է, որը ամբողջ աշխարհով մեկ ֆինանսական գործունեություն է իրականացնում։ Ունի բազմալեզու բանկոմատներ լատիներեն հրահանգներով, որը այս գործառույթն իրականացնող միակ բանկոմատն է աշխարհում։

Վատիկանը, որում աշխատում է 2.000 մարդ, 2007 թվականին ունեցավ 6.7 միլիոն եվրոյի ավելցուկ, սակայն 2008 թվականին 15 միլիոն եվրոյի պակասուրդ գրանցեց։

Տրանսպորտ

Աշխարհի ամենակարճ ազգային երկաթգծային համակարգը:

Վատիկանն ունի իր տարածքին համապատասխան զարգացած տրանսպորտային ցանց (քաղաքում շատ են հրապարակները և քայլուղիները)։ պետությունը, որն ունի 1.05 կմ (0.65 մղոն) երկարություն և 0.85 կմ (0.53 մղոն) լայնություն, ունի փոքր տրանսպորտային համակարգ՝ առանց օդանավակայանի և մայրուղիների։ Վատիկանի միակ օդով ճանապարհորդելու տարբերակը քաղաքի ուղղաթռակայանն է։ Վատիկանը այն քիչ անկախ երկրներից է, որ չունի օդանավակայան, և օգտվում է Հռոմի օդանավակայանների ծառայություններից։ Այդ օդանավակայաններն են Լեոնարդո դա Վինչի-Ֆյումիչինո օդանավակայանը, ինչպես նաև Չամպինո օդանավակայանը։

Վատիկանն ունի երկաթուղագիծ, որը հիմնականում օգտագործվում է բեռնափոխադրման համար, որը Իտալիայի երկաթուղագծին միանում է Հռոմի Սուրբ Պետրոսի կայարանում 852 մետր երկարությամբ (932 յարդ) գծով, որի 300 մետրը (330 յարդ) գտնվում է Վատիկանի տարածքում։ Ջոն XXIII պապը առաջինն էր, ով շահագործեց երկաթգիծը. Ջոն Պոլ II պապը ավելի հազվադեպ էր այն օգտագործում։

Մետրոյի ամենամոտ կայանն է Օտտավիանո-Սան Պիետրո-Մուզեյի Վատիկանի-ն։

Դաս 25. (28.03 – 01.04)

Լաբորատոր աշխատանք 5

Թեք հարթության ՕԳԳ-ի որոշումը

Աշխատանքի նպատակը. փորձով համոզվել, որ թեք հարթության օգնությամբ կատարվծ օգտակար աշխատանքը փոքր է լրիվ աշխատանքից:

Նայել տեսանյութը:

Լծակի հավասարակշռության պայմանի ուսումնաիրումը:

Պատասխանել վիրտուալ հարցաշարին:

Լուծել խնդիրներ՝

1. 4կգ զանգվածով բեռը բարձրացնում ն շարժական ճախարակի օգնությամբ՝ կատարելով 19,6 Ջ աշխատանք: Ի՞նչ ուժ է կիրառվել պարանի ծայրին: Ի՞նչ h բարձրության է հասել բեռը: Շփումը և ճախարակի զանգվածն անտեսել:

m=4կգ

A=19,6Ջ

h=?

F=mg=4*9,8=39,2Ն

A=FS => S=A/F=19,2/39,2=0,5մ

Պատ․՝ h=0,5մ, ծանրության ուժ։

2.Որտեղ պետք է դնել հենարանը, որպեսզի նկարում պատկերված լծակը մնա հավասարակշռության մեջ:

F₁* l₁=F₂*l₂

m₁g*l₁=m₂g*l₂

50* l₁=150*l₂

50*l₁=150* (1-l₁)

l₁=3*(1-l₁)

l₁=3-3l₁

l₁+3l₁=3

4l₁=3

l₁=3:4=0,75

Պատ․՝ l₁=0,75=> l₂=1-0,75:

3.Ջրով լի դույլը ջրհորից հանելու համար ոլորանի 27 սմ երկարությամբ բռնակի վրա պետք է ազդել 40 Ն ուժով: Որքա՞ն է թմբուկի շառավիղը, եթե ջրով լի դույլի կշիռը 120 Ն է: 

F₁* l₁=F₂*l₂

l₂=F₁* l₁/F₂=40* 0,027/120=0,009 l₂

Պատ․՝ l₂=0,009:

Բայի սեռը

Գործնական աշխատանք

1. Ընդգծե՛ք ներգործական սեռի 3 բայ.
ա. ննջել, գլորել, վազել, պատմել, տխրել, թրջել
բ. տրտնջալ, կարդալ, մրմնջալ, խրխնջալ, աղալ, ճռճռալ
գ. հասնել, ոստնել, գտնել, լինել, մեկնել, անել
2. Ընդգծե՛ք կրավորական սեռի 3 բայ.
ա. երեսապատվել, անպատվել, կախարդվել, գգվել, գժտվել, անջատվել
բ. ճարահատվել, շրջապատվել, հիասթափվել, բեռնաթափվել, խելագարվել, փառաբանվել
գ. զզվել, պոկվել, թոթվել, մխիթարվել, ընդհարվել, պրկվել
3. Ընդգծե՛ք չեզոք սեռի 3 բայ.
ա. երևալ, որսալ, երերալ, փութալ, գիտենալ, ուրանալ
բ. սիրահարվել, արագացվել, հարձակվել, մանրացվել, շաղափվել, հպատակվել
գ. բարձել, տրոփել, տեսնել, թոթափել, հանգել, վարարել

4. Ընդգծե՛ք կրավորական ածանցով 3 բայ.
ա. չվել, ցրվել, տրոհվել, խռովել, թաթավել, համալրվել
բ. հոլովել, երկատվել, հաշվել, հմայվել, կռվել, շնորհվել
գ. կռահվել, բարելավել, ապահովել, բաղդատվել, արյունոտվել, հովվել
5. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք տվյալ
նախադասությանը համապատասխանողը.
ա. Ինչ (վերաբերում, վերաբերվում) է ձեզ, դուք կարող եք ձեր գործը հանգիստ շարունակել:
բ. Մենք հակընդդեմ հայց ենք ներկայացրել դատարանին, որ մեզ նույնպես (տուժված, տուժած) կողմ ճանաչեն:
գ. Ձեռքերս ցրտից (ճաքճքվել, ճաքճքել) են, և դժվար է նույնիսկ լվացվելը:
դ. Սանդուղքով իջնելիս միշտ բազրիքից (բռնի՛ր, բռնվի՛ր),որ չսայթաքես:
ե. Ասում է, որ ինձնից (խռովել, խռովվել) է և այլևս չի ուզում ինձ տեսնել:
զ. Երեկվանից չի հաջողվում մեր թղթակցի հետ (կապնվել,կապվել) և նորություններ իմանալ Արցախից:

Կրկնողություն: Միանդամներ: Բազմանդամներ

1) 5a-2a-3b=3a-3b, 2) 7x-4x+2y=3x+2y, 3) 4y-y+3=3y+3, 4) 9m+6n-7m=2m+6n,
5)3a²-5a-a²+4a=2a²-a, 6)5b-3b-2c+b+4c=2b+2c+b, 7) 3k-6n-2k+6n=k, 8) 4x+3+7-2x=2x+10,
9) 10x³-4x²-2x²+5x³=15x³-6x², 10) 5a³b²-9b⁴-3a³b²+4b⁴=2a³b²-5b⁴,
11)4x²y-3xy²-5x²y+12xy²=-x²y+9xy², 12)-7a⁵-3b³+a⁵-5b³+11a⁵=5a⁵-8b³

1) a⁸, 2)b⁹, 3)-m⁶, 4)x⁸, 5)-y¹¹, 6)c¹¹, 7)pⁿ⁺², 8)a^m+4, 9)x^3+n+K, 10)yⁿ⁺⁵, 11)z^3n-2, 12)b^-m+3, 13)15a⁶, 14)-40b¹¹, 15)21a⁵b³

1) 5x+10, 2)18y-24, 3)14m+21n, 4)2ac+5bc, 5)-12ab+8a², 6)-10x²+6yx, 7)-6a+8b-10c, 8)x⁶+x⁴-2x³,

9) -15y⁸-20y⁷+5y⁶

1) x²-x-6, 2)10x²+22x+4, 3)12b+8, 4)8y²-26y+15, 5) 6a²-1a+1, 6) 35z²-29z-6, 7)2-10x+12x²,

8)13x+3-10x², 9) 12b²+1bc-20c²

English

Գործնական քերականության աշխատանք

112. Փակագծում տրված բառերից և բառակապակցություններից նախադասության մտքին համապատասխանող գոյականներ ստացի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Եֆրեմովի «Անդրոմեդի միգամածությունը» ֆանտաստիկական վեպում պատմում է մի խումբ տիեզերագնացների (տիեզերք գնալ) հեռավոր միջաստղային ճանապարհորդության (ճանապարհորդել) մասին: Նրանց աստղաթիռի արագությունը (արագ) շատ մոտ է լույսի արագությանը (արագ), և ժամանակ երկրային համեմատած (համեմատել) շատ դանդաղ է շարժվում: Տիեզերագնացները գալակտիկայի ամենահեռավոր շրջաններին հասնելու առաջադրանք (առաջադրել) ունեն: Պիտի հասնեն այն աստղին, որի մոլորակներից (մոլորել) մեկի վրա, ըստ որոշ ենթադրությունների (ենթադրել) մեզ նման մարդիկ են բնակվում: Ինչպիսի՜ն կլինի ամբողջ մարդկության ցնծությունը (ցնծալ), երբ նրանք վերադառնան ու այլ աշխարհի մարդկանցից ողջույն բերեն:

113. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր փակագծում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:

        «Քավության նոխազ» արտահայտությունը (ի՞նչը, արտահայտել) հին հրեաների կրոնական մի սովորույթից (ինչի՞ց, սովորել) է առաջացել: Տարին մի անգամ հրեաները երկու այծ էին բռնում, որոնցից  մեկին էին միայն զոհում: Մյուսի վրա մարդիկ հերթականությամբ (ինչպե՞ս, հերթական) դնում էին ձեռքերն ու դրանով իբր իրենց մեղքերը բարդում նրա վրա: Հետո այդ այծին ազատություն (ի՞նչ, ազատ) էին տալիս: Հիմա քավության(«ինչի՞, քավել) նոխազ» անվանում են այն մարդկանց, որոնք իրենց վրա են վերցնում ուրիշի մեղքերը, ստիպված են լինում պատասխան տալ ուրիշ արարքի (ինչի՞, անել) համար:

114. Յուրաքանչյուր շարքի չորս բառերն ի՞նչ ընդհանուր հատկանիշ ունեն, որ նույն շարքի բառը չունի:

ա) վանք     բ) հարսնացու    գ) Հովհաննես Թումանյան   դ) կապիկ

անտառ      տիեզերագնաց     Թբիլիսի                           տեր

գայլ            եղբայր                    Լուսաստղ                     սարսափ

երեխա      գիտնական            մոլորակ                         կամուրջ

թփուտ       առնետ                   «Ջութակ և սրինգ»        երեխա

Գոյական թիվ

115. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:

Մարմին, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց:

Եզակի-մարմին,շարժում,ժամանակ,ճանապարհ,դաշտ,նյութ, մշակույթ, օրացույց։

Հոգնակի- մշակույթներ, նյութեր,մարմիններ, օրացույցներ, շարժումներ, դաշտեր, ճանապարհներ, ժամանակներ։

116. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունները:

Ա. Ձևեր, արտեր, հարցեր, սարքեր, զենքեր, դեզեր, օրեր:

Բ. Երկրներ, տարիներ, գնացքներ, նվերներ, վայրկյաններ, ուղևորներ:

Գ. Թոռներ, դռներ, մկներ, ձկներ, լեռներ, բեռեր:

Դ.  Աստղեր, արկղեր, վագրեր, անգղներ, սանրներ:

117.Յուրաքանչյուր բառի  իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր  երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:

Ա.Դասագիրք-դասի համար նախատեսված գիրք, հեռագիր-հեռվից եկող գիր, արոտավայր- արածելու վայր, լրագիր- լուրերի գիր, ծառաբուն-ծառի բույն, մրգաջուր- մրգի ջուր, մրջնաբույն-մրջունների բուն, ծաղկեփունջ- ծաղիկների փունջ, միջնապատ-մեջտեղի պատ:

Բ.Վիպագիր- վեպեր գրող, մեծատուն-հարուստ մարդ, զինակիր- զենք կրող, ժամացույց- ժամ ցույց տվող, կողմնացույց- կողմ ցույց տվող, երգահան- եռգ գրող, քարահատ- քար հատող, պատմագիր- պատմություններ գրող, քանդկագործ- քանդակ կերտող:

Նյութի բաղադրության հաստատունությունը։ Տարրերի զանգվածային բաժինը

Սովորել ՝ Նյութի բաղադրության հաստատունությոսւնը:Տարրերի զանգվածային բաժինը:

Էջ 74-77

Պատասխանել հարցերին

1.Ի՞նչ հարցի շուրջ են վիճաբանում երկու անվանի քիմիկոսները՝ Պրուստը և Բերթոլեն:

Դեռևս XIX դարում անվանի քիմիկոսներ Կլոդ Բերթոլեի և Ժոզեֆ Պրուստի միջև գիտական բանավեճ ծագեց նյութերի բաղադրության հաստատունության վերաբերյալ։

2.Լրացրեք բաց թողած բառերը հետևյալ սահմանման մեջ.<<Յուրաքանչյուր քիմիական մաքուր նյութ,գտնվելու վայրից ու ստացման եղանակից անկախ, ունի միևնույն հաստատուն բաղադրությունը>>:

3.Ըստ բանաձևերի ՝ հաշվեք հետևյալ նյութերը կազմող տարրերի զանգվածային բաժինները (%): ա)Mr (Na₂SO₃)=2* Ar (Na)+ 1* Ar (S)+ 3* Ar (O)= 2* 23+ 1* 32+ 3* 16=126

ω (Na)=46/126 * 100=36.5%

ω (S)=32/126 * 100=25.4%

ω (O)=48/126 * 100=38.1%

բ)Mr (AgNO₃)=1* Ar (Ag)+ 1* Ar (N)+ 3* Ar (O)= 1* 108+ 1* 14+ 3* 16=170

ω (Ag)=108/170 * 100=63.5%

ω (N)=14/170 * 100=8.3%

ω (O)=48/170 * 100=28.2%

գ) CaC₂=1* Ar (Ca)+ 2* Ar (C)= 1* 40+ 2* 12=64

ω (Ca)=40/64 * 100=62.5%

ω (C)=24/64 * 100=37.5%

դ)CO=1* Ar (C)+ 1* Ar (O)= 1* 12+ 1* 16=28

ω (C)=12/28 * 100=42.8%

ω (O)=16/28 * 100=57.2%

4.Պղնձի օքսիդի բանաձևն է CuO, փորձնական ճանապարհով պարզվել է, որ օմեգա (Cu)=80%, օմեգա (O)=20%:Այս տվյալների հիման վրա հաշվեք պղնձի հարաբերական ատոմային զանգվածը, եթե թթվածնի հարաբերական ատոմային զանգվածը 16 է:

16/(16+x) * 100=20%

80/16+x=1

16+x=80

x=64

5.Պղնձի և ծծմբի առաջացրած միացության մեջ ծծմբի զանգվածային բաժինը 50% է: Որոշեք միացության բանաձևը:

Cu-64, S-32

ω (Cu)=64/128 * 100=50%, ուրեմն ω (S)=50%

64 : 32=2 ատոմ և լինում է CuS₂