Թեստ

1.4)

2.1)

3.1)

4.3)

5.2)

6.4)

7.1)

8.4)

9.3)

10.1)

11.4)

12.2)

13. 2)1)4)3)

15. Ունի

16. 1)ողողված, 2)հասավ, 3)բարձրացնելով, 4)արևի:

Թեստ

1. 1)

2. 4)

3. 3)

4. 2)

5. 4)

6. 1)

7. 2)

8. 1)

9. 4)

10. 3)

11. 4)

12. 2)

13. 3)-1)-2)-4)

14.

15. Իմ քեռի Վահանը մայրիկիս ու քրոջս հետ վերադարձավ ու մտավ տուն՝ սուրճ խմելու։

16. 1)ինձ, 2)գլխիս, 3)գրելու, 4)կորավ:

Գործնական աշխատանք

220.Փակագծերում տրված բայերը անհրաժեշտ  ձևերով գրել համապատասխան տեղերում։
1. Մայր մտնող արևի ճառագայթները ոսկևորեցին ամեն ինչ, և մի կախարդող
տեսարան ստեղծվեց, որով հիացան հյուրանոցի պատշգամբները ելած զբոսաշրջիկները։
(հիանալ, ոսկևորել, ստեղծել)
2. Արդեն բացվել են պարտեզի ծաղիկները, և հեռվից նայելիս թվում է, թե մի նախշուն
գորգ ծածկել է պատշգամբի առջև փռված այդ հողակտորը։ (թվալ, ծածկել, բացել)
3. Ցանկապատի հետևում երևում է մի տուն. նրա բակում արևածաղիկներ էին աճում,
որոնք, իրենց գեղեցիկ գլուխները բարձր պահած, կարծես ժպտում էին անցորդներին։
(ժպտալ, երևալ, աճել)

221.Փակագծերում տրված գոյականները անհրաժեշտ ձևով  գրել համա-
պատասխան տեղերում։
1. Սարի գագաթին երևում էին մոտակա գյուղի բոլոր տները, իսկ ճերմակ մշուշի մեջ
նշմարվում էր մեկ այլ գյուղ։ (գյուղ, գագաթ, մշուշ)
2. Ասֆալտապատ ճանապարհով սլացող մեքենան կանգ առավ ճամփեզրի ցայտաղբյուրի մոտ, և
մեքենայից ելավ վարորդը՝ մի ալեհեր մարդ։ (ճամփեզր, մեքենա, ճանապարհ)
3. Մեր շուրջը սփռված դաշտում երևում էին աշխատող մարդիկ, որոնք երբեմն հայացքը
ուղղում էին մեր կողմը։ (հայացք, դաշտ, մարդ)
4. Այդ հինավուրց ձեռագրերում արժեքավոր տեղեկություններ կային, որոնք խիստ հետաքրքրեցին գիտաժողովին
մասնակցող մասնագետներին։ (տեղեկություն, ձեռագիր, գիտաժողով)
5. Ամբողջ օրն աշխատած վարպետը գործն ավարտել էր, և հիմա գոհունակությամբ նայում էր իր
աշխատանքի արդյունքին։ (գոհունակություն, վարպետ, օր)
6. Գեղարվեստական նոր ֆիլմի ցուցադրումն ավարտվել էր, և հանդիսատեսները խումբ-խումբ ելնում
էին դահլիճից։ (հանդիսատես, դահլիճ, ցուցադրում)
7. Նրա աշխատանքի վայրին մոտ գտնվող փողոցում վերջերս նոր խանութ է բացվել,
որտեղ վաճառվում են բազմազան իրեր։ (իր, փողոց, վայր)
8. Աստղերը մեկ-մեկ մարում էին երկնքում, փչում էր վաղորդյան սառը քամին, և լիճը,
թեթև ծփանքով արթնանում էր ուշ աշնան երկար գիշերվա նիրհից։
(քամի, երկինք, աշուն)
9. Երկրորդ կուրսի ավագը բերել էր հաջորդ քննության հարցաշարը, և տարբեր
շարքերում նստած ուսանողները դասագրքում որոնում էին հարցերին վերաբերող
թեմաները և տետրում նշում էջերը։ (քննության, դասագիրք, կուրս)
10. Վերջերս կազմակերպված մրցույթին մասնակցեցին արվեստի դպրոցում սովորող շատ
երեխաներ, որոնց աշխատանքներն արժանացան տարբեր մրցանակների։
(մրցույթ, մրցանակ, դպրոց)

226. Յուրաքանչյուր շարքից քամի բառին երկուական հոմանիշ առանձնացնել:
ա) Մեգ, հողմ, թխկի, թավալգլոր, զեփյուռ, լաջվարդ
բ) Հովիկ, որթատունկ, ոսկեզօծ, պղտոր, շոգ, մրրիկ
գ) Գողտրիկ, բարկ, խորշակ, փոթորիկ, տարերք, ժխոր:

Հայոց լեզու

Նախադասաթյուններն աշխարհաբարդարձրո՛ւ։

 Հայրմեր`որյերկինսես, սուրբեղիցիանունքո։Եկեսցէ, արքայութիւնքո. եղիցինկամքքոորպէսյերկինսեւյերկրի: Զհացմերհանապազորդտուրմեզայսօր։Եւթող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի՛  տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ. զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս: Ամէն:

Հա՛յր մեր, որ երկնքում ես,
Քո անունը սու՛րբ լինի,
Քո թագավորությունը գա՛,
Քո կամքը լինի՛
Ինչպես երկնքում, այնպես երկրի վրա,
Մեր ամենօրյա հացը տուր մեզ այսօր
Եվ մեզ ներիր մեր պարտքերը,
Ինչպես մենք կներենք մեր պարտապաններին
Ու մեզ փորձության մի տանի,
Այլ փրկիր մեզ չարից,
Քանի որ քոնն է թագավորությունը,
Զորությունը և փառքը հավիտյանս հավիտենից,
Ամեն։

Գործնական աշխատանք

216.Փակագծի բառը գրի´ր պահանջվող ձևով:

Օրինակ ՝ Ներկը (վրձին) պատին էր քսում ու հիացած նայում էր իր (արած): — Ներկը վրձնով պատին էր քսում ու հիացած նայում իր արածին

Գերմանացի փիլիսոփա Կանտը ծնվել է Քյոնիգսբերգում և ութսուն տարի հետո այնտեղ էլ  մահացել է : Նա իր միտքը ընդգրկել է ոչ միայն երկիր մոլորակը,այլև Արեգակնային համակարգը և ողջ տիեզերքը: Սակայն կյանքի ընթացքում Կանտը, կարելի է ասել, դուրս չեկավ հայրենի քաղաք: Նրա ամենահեռավոր ճամփորդությունը եղավ Պիլաու գյուղում գնալը, որը Քյոնիսբերգից  ընդամենը քառասունհինգ կիլոմետր էր հեռու:

217.Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծի՛ր ճիշտը։

1. Իմ ուսապարկում մնացած խնձորները (երկու-երկուական, երկուական) բաժանեցի աշակերտներին։
2. Ես լավ եմ ճանաչում ձեր դասարանի երկու (գերազանցիկին, գերազանցիկներին)։
3. Ինձ մոտ մնացել է երկու (տասնանոց, տասանոց) և երեք հինգանոց թղթադրամ։
4. Ես բնավ չեմ վախենում (տասներեք, տասերեք) թվից, քանի որ ծնվել եմ ամսվա այդ օրը։
5. Պայմանավորվել ենք, որ հաջորդ անգամ կհանդիպենք այս ամսվա (28 -ին, 28 ին)։
6. Նա իր միջնամատերին և մատնեմատերին դրել էր (երեք-երեք, երեք-երեքական) ոսկե մատանիներ։
7. Տոնածառը զարդարելու համար գնեցի քսան ( խաղալիք, խաղալիքներ)։

218.Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծի՛ր ճիշտ թվականը։

• Մենք՝ ուսանողներս, այդ մասին լսում էինք (առաջին առաջի) անգամ։
• Շուրջ (ութանասուն, ութսուն)  դպրոցահասակ երեխաներ էին մասնակցում գարնանային այդ տոնախմբությանը։
• Փոքրիկը ձեռքում ամուր պահել էր (տաս, տասը)  դրամ։
• Բողոքի երթին մասնակցում էին (հարյուրավոր, հարուրավոր) մարդիկ։
• Իմ տեղը երրորդ կարգի (երեսունչորրորդ, երեսունչորսերորդ) աթոռն է։
• Երեխաներս սովորում են Երևանի (թիվ համար, թիվ) տասնչորս դպրոցում։
• Այս տարի կաացավ հայերենագիտական միջազգային  (VII-րդ , 7-րդ) գիտաժողովը։
• Բացարձակ գերազանցիկ լինելու համար Սոնային պակասում էր ընդամենը (զրո, զերո) ամբողջ հինգ տասնորդական տոկոս վարկանիշ։

English

Դաս 32. (08.05-12.05)

§55. Ջերմաշարժիչներ, ներքին այրման շարժիչներ․

1. Ի՞նչ է ջերմաշարժիչը: 

Ջերմաշարժիչներ են անվանում այն մեքենաններին, որոնք վառելիքի ներքին էներգիան փոխարկում են մեխանիկական էներգիայի։

2. Ջերմաշարժիչների ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Թվարկե՛ք ջերմաշարժիչների տեսակները:

Ջերմաշարժիչի տեսակներն են՝ ներքին այրման շարժիչ, դիզելյային շարժիչ, շոգետուրբին, ռեակտիվ շարժիչ և այլն։

3. Ի՞նչ հիմնական մասեր ունի ջերմաշարժիչը:

Ջերմաշարիչի հիմնական մասերն են՝ ջեռուցիչը, որտեղ այրվում է վառելիքը, բանող արմինը՝գազ կամ գոլորշի, սառնարանը։

4. Բերե՛ք գոլորշու՝ ներքին մեխանիկական էներգիայի վերածվելու օրինակներ: 

Ջրի և սպիրտայրոցի բոցի միջև ջերմափոխանակության հետևանքով ջրի ներքին էներգիան մեծանում է, և որոշ ժամանակ անց ջուրը սկսում է եռալ։

5. Ի՞նչն են անվանում ջերմաշարժիչի օգտակար գործողության գործակից:

Ջերմաշարժիչի ՕԳԳ է կոչվում կատարված օգտակար աշխատանքի հարաբերությունն այն ջերմաքանակին, որն ստացվել է վառելիքի այրումից։

 

6. Ո՞վ է հայտնագործել շոգեմեքենան?

Սադի Կառնոն

Գործնական աշխատանք

203.Փակագծերում տրված բայերը անհրաժեշտ քերականական ձևերով գրի՛ր նախադասության համապատասխան տեղերում։

1. Ընթացող գնացքի լուսամուտից երևացին մոտակա բնակավայրերի լույսերը, որոնք մի պահ առկայծեցին թանձրացող խավարում, ապա անհետացան։ (երևալ, անհետանալ, առկայծել)
2. Հանգստյան տան բակում մարդիկ զբոնում էին, երեխաները, ճոճանակների վրա նստած, օրորվում էին, իսկ մեղմ քամին բերել էր մոտակա սարերի զովությունը։ (օրորել, զբոնել, բերել)
3. Վարպետը անջատեց հաստոցը, վերցրեց նոր պատրաստած դետալը և համեմատեց գծագրի հետ՝ երբեմն ինչ-որ չափումներ անելով։ (վերցնել, անջատել, համեմատել)
4. Դաշնակահարի մատները սահում էին ստեղների վրայով, և դահլիճը ալեկոծվում էր հոգեպարար մի երաժշտությամբ, որն ողողել էր ունկնդիրների հոգիները։ (ալեկոծել, ողողել, սահել)
5. Ճամփեզրի խոտերի միջից հանկարծ մի աղվես անցավ, որն հայտնվեց ճանապարհի մյուս կողմն ու անհետացավ թփուտներում։ (անցնել, անհետանալ, հայտնվել)

204.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։
Փութաջան, ամպոտ, դալար, ծույլ, ուսյալ, երկչոտ, հինավուրց, գագաթ,
օրինական, անջրդի, ապօրինի, ինքնահավան, նոսր, ողորկ, հեռավոր,
արատավոր, խորդուբորդ, ջրարբի, համարձակ, ջինջ, տգետ, հմուտ, ստորոտ,
թանձր, անբասիր։

Փութաջան – ծույլ, ամպոտ – ջինջ, ուսյալ – տգետ, երկչոտ – համարձակ, գագաթ – ստորոտ, օրինական – ապօրինի, անջրդի – ջրարբի, դալար – հինավուրց, ողորկ – խորդուբորդ, թանձր – նոսր։

207.Ավելորդ բառերը գտի՛ր  և նախադասությունները ուղղի՛ր:
 Այդ հավաքին իր մասնակցեց բերեց նրանց առաջնորդը:
Սպիտակ գույնի զգեստը քեզ շատ է սազում:
Ոսկեծամ մազերով մի աղջիկ գալիս է աղբյուրը ջրի:
Մոտենում է աղջկա մոտ և տեսնում, որ մի վիշապ, գլուխը նրա ծնկներին քնել է:
Ու հանկարծ սիրահարվել էր այդ աղջկան վրա:
Այլևս առավոտներն էլ չէին երգում:
Գառնուկները հոտոտում էին հողը բույրը:

209.Փակագծերում տրված բառերից ընտրի՛ր ճիշտ բառաձևը  տվյալ նախադասության համար։

1. Լուրջ միջոցներ ձեռնարկելու (փոխարեն, փոխանակ) ռուսական դիվանագետները փոքրիկ միջոցներ ձեռնարկեցին։
2. Սպասվում էր հայ-ադրբեջանական (պաշտոնեական, պաշտոնական) նոր հանդիպումներ։
3. Երկյուղածությամբ մոտ գնացի ու (դողդոջուն, դողդոջյուն) ձեռքերով հանեցի ծրարը։
4. Այս առասպելական հերոսի մասին բազմաթիվ (ավանդույթներ, ավանդություններ) են ստեղծվել:
5. Այդ դեպքից հետո նրա հոգում մի տեսակ դառնության (զգացում, զգացմունք) էր մնացել:
6. (Խոսքը վերաբերում, վերաբերվում) է 5–րդ դարի հայ պատմիչների գործերին:
7. Գեղագիտությունը (հասկացություն, հասկացողություն) է տալիս գեղեցիկի մասին:
8. Չկարողանալով դիմադրել թշնամու հարձակումներին՝ բերդի փոքրիկ կայազորը (տեղի տվեց, տեղիք տվեց)։
9. Երկուսն էլ (ուսում, ուսմունք առած), առաջավոր հայացքների տեր երիտասարդներ էին։
10. Եվ հենց բլրի վրա էլ Արգիշտին (զարկեց, զարկ տվեց) իր վրանը։
11. Մոխրագույն մեգը բարձունքում հետզհետե (լուծվում, լուծարվում էր)։
12. Այդ մասին ասվել է (բազմիցս, բազմիցս անգամ):
13. Ընկերներիդ (հանդիպելուց, հանդիպելիս) չմոռանաս ասել այդ մասին։
14. Երեխան իր ծնողների հետ դուրս (եկավ, եկան) զբոսանքի։
15. Ոչ միայն չէր սովորել դասերը (այլ, այլև) դասի տեղն էլ չգիտեր։

210.Տրված համանուններով կազմել նախադասություններ։
1. սեր (կաթի երեսի թանձր շերտ). սեր (զգացմունք)

Հայրենիքի հանդեպ սերն է զինվորներին պահում սահմանի վրա:

Անին նախաճաշին հաճույքով կերավ կաթի սերը:

2. կետ (կետանիշ, գծի հատվածի սահման). կետ (ջրային կաթնասուն կենդանի)

Ամենամեծ կաթնասունը կապույտն է կետն է:

Ուսուցչուհին կարմիր կետեր դրեց աշակերտի տետրի մեջ:

3. քանոն (ձողաշերտ՝ չափելու և ուղիղ գծելու համար). քանոն (երաժշտական
գործիք)

Նվագախմբի մեջ քանոն էր նվագում մի նուրբ աղջիկ:

Քանոն չունենալու պատճառով տղան չկարողացավ ճիշտ քառակուսի գծել:

4. դող (մարմնի սարսուռ). դող (անվին անցկացվող ռետինե շրջանակ)

Հիվանդի մոտ մարմնի դող սկսվեց և ջերմությունը բարձրացավ:

Անիվների դողերը փոխեցին ձմեռայինի:

5. տոն (ձայնաստիճան). տոն (նշանավոր իրադարձության նվիրված
հանդիսավոր օր)

Մայիսի 9 հաղթանակի տոն է:

Բարձր տոնները երգում էին փոքր աղջիկները:

214.Փակագծերում տրվածներից ընտրել այն բառը, որը փոխաբերական իմաստով կլրացնի տողասկզբի բառին։
1. առվակ (կարկաչուն, մոլորված, լայն)
2. ժայռ (բարձր, մտախոհ, ուղղաձիգ)
3. ծաղիկ (բուրավետ, դեղին, ժպտուն)
4. փողոց (ուրախ, ասֆալտապատ, լայն)
5. սենյակ (կահավորված, նորոգված, հյուրընկալ)
6. հուշարձան (քարե, նախշազարդ, հպարտ)
7. բերդ (կիսավեր, ալևոր, հինավուրց)
8. ցայտաղբյուր (գեղեցիկ, քանդակազարդ, զվարթ)
9. ամպ (ճերմակ, թավահոնք, անձրևաբեր)
10. գիրք (կաշեպատ, մաշված, իմաստուն)

Ինչ է իշխանությունը

Իշխանություն, հեղինակություն, իրավավարչական կամ քաղաքական միավոր։ Որպես հեղինակություն առաջանալով մարդկային հասարակության արշալույսին՝ ձգտել է իր կամքին ենթարկել, կարգավորել ու կառավարել հասարակության անդամների գործողություններն ու փոխհարաբերությունները։ Անընդհատ զարգացել ու շարունակում է կատարելագործվել։ Մինչև դասակարգերի ու պետության առաջացումը կրել է հասարակական բնույթ՝ չունենալով հասարակությունից վեր կանգնած մարմիններ։ Իշխանությունը ներկայացրել են տոհմացեղային ընտրովի ավագները՝ առաջնորդները։ Դասակարգերի ծագումը, քայքայելով տոհմացեղային արյունակցական կապերը, առաջնորդների բարոյական հեղինակությունը փոխարինել է համընդհանուր հեղինակության իշխանությամբ, որն արդեն առանձնացել, վեր է կանգնել հասարակությունից, ընդունել դասակարգային բնույթ և աստիճանաբար դարձել ժառանգական։ Դասակարգային հասարակարգերում իշխանությունները հանդես են եկել տարբեր ձևերով ու անվանումներով և այժմ էլ հարատևում են նույն կամ նոր տարատեսակներով ու անուններով։

Էկտոնը ասել է․ իշխանությունը այլասերելու միտում ունի, իսկ բացարձակ իշխանությունը այլասերում է բացարձակը։ Իշխանության նկարագրման այսպիսի վերաբերմունքը կարելի է հասկանալ հատկապես երբ այն հիմնված է բռնության, ուժի և ագրեսիայի վրա։ Բայց ուժը ոչ միշտ է իշխանության տարր։

Իշխանությունը դասակարգվում է ըստ հետևյալ ձևերի՝

1. Իշխանություն հիմնված հարկադրանքի վրա- հարկադրվողը հավաստում է, որ ազդեցություն գործողը հնարավորություն ունի պատժելու։ Իշխանության այս ձևը կիրառելի է միայն այն դեպքում, երբ պետք է խիստ վերահսկման համակարգ։
2. Իշխանություն հիմնված պարգևի վրա- կատարողը հավաստում է, որ ամեն ինչ ըստ պլանի կատարելու դեպքում կստանա լրացնել պահանջմունքների բավարարում։
3. Փորձագիտական իշխանություն- կատարողը հավաստում է, որ ազդեցություն գործողը ունի հատուկ գիտելիքներ։

Русский язык

Упражнение 6. Вместо точек вставьте необходимые глаголы движения
ехать – ездить

1. Сейчас я еду в университет. Я каждое утро езжу в университет. 2. Обычно
   я езжу в университет на метро, а сегодня я еду на троллейбусе. 3. Сейчас студенты
   еду на экскурсию. Они иногда ездят на экскурсии. 4. Сегодня вечером мы едем в
   кино. Мы часто ездим в кино. 5. Али едет на стадион. Он ездит на стадион каждое
   воскресенье. 6. Анна едет в гости к подруге. Она часто ездит в гости к подруге.
   Б. Упражнение 7. Выберите необходимые глаголы движения идтиходить или ехать-ездить и вставьте их вместо точек.
2. Каждый день я хожу в академию пешком. 2. Мой друг живёт далеко,
   поэтому я всегда езжу к нему в гости на автобусе. 3. Сейчас Катя идет домой
   медленно, а обычно она идет домой быстро. 4. Мой брат иногда ездит на работу на
   такси. 5. Мы часто идем в бассейн. Обычно мы ходим туда пешком, но сегодня мы едем
   на машине. 6. Самир всегда ездит в академию на метро. А я обычно езжу туда на
   троллейбусе. 7. Вчера вечером мы ходили в театр. Мы поехали туда на автобусе, а домой
   мы пошли пешком. 8. Борис идет по улице Революции. Он часто ходит по этой улице
3. Каждое воскресенье мы ходим на рынок. Сейчас мы тоже идем туда.

Упражнение 11. Ответьте на вопросы, используйте глаголы приехать
или прийти.
Модель: − Когда ты приехал в Украину? (октябрь)
− Я приехал в Украину в октябре.
А) 1. Когда Самир приехал в Харьков? (сентябрь) -Самир приехал в Харьков в сентябре. 2. Когда твоя подруга
приехала в наш город? (прошлый год) -Моя подруга приехала в наш город в прошлом году. 3. Когда они приехали домой? (вечером) -Они приехали домой вечером.

4. Когда твой брат приедет в Киев? (воскресенье) -Мой брат приедет в Киев в воскресенье. 5. Когда ты приедешь в
   гости к Ахмеду? (завтра) -Я приеду в гости к Ахмеду завтра. 6. Когда они приедут в Париж? (через неделю). -Они приедут в Париж через неделю.
   Б) 1. Когда ты пришёл в академию сегодня? (9 часов) -Я сегодня пришел в академию в 9 часов. 2. Когда твои друзья
   пришли домой вчера? (поздно вечером) -Мои друзья вчера пришли домой поздно вечером. 3. Когда придёт преподаватель физики? (завтра) -Преподаватель физики придет завтра. 4. Когда придут ваши студенты? (2 часа). -Наши студенты придут через 2 часа.
   
5. Упражнение 12. Задайте вопросы к выделенным словам.
   Модель: Этот студент приехал из Судана. – Откуда приехал этот
   студент?
6. 1. Эта студентка приехала из Китая. -Откуда приехала эта студентка? 2. Мой друг приехал из Ирака. -Откуда приехал твой друг? 3. Эти студенты приехали из Кении. -Откуда приехали эти студенты. 4. Мой сосед пришёл из театра. -Откуда пришел твой сосед? 5. Рашид приехал со стадиона. -Откуда приехал Рашид? 6. Дети пришли из школы. -Откуда пришли дети? 6. Анна приехала из академии. -Откуда приехала Анна? 7. Студентка пришла из деканата. -Откуда пришла студентка? 8. Мы пришли с концерта. -Откуда пришли они?